Historia

 Trochę historii..

MUZYKA I ŚPIEW W KOŚCIELE ŚW. MIKOŁAJA DAWNIEJ

W XVII w. prowadzeniem śpiewu i graniem na organach w kościele zajmował się kościelny. Później wyłonił się podział na: rektora chóru (Chorrektora), organistę i kościelnego. Ta służba kościelna związana była ze szkołą parafialną.

Wg dokumentów kierownikami chóru w naszym kościele byli:

Franciszek Vogt – przez 40 lat (przełom XVIII i XIX w.), istniał wtedy chór i orkiestra,

Alojzy Hawliczka (przełom XVIII i XIX w.),

Karol Taschka – od 1812 r. do ok. 1850 r.,

Paweł Rendchmiat – od 1855 r. do 1885 r.,

Franciszek Weiss – (kierownik chóru) i Karol Pohler (organista) od 1885r.

Pełnili te funkcje zamiennie. Chór kościelny pod ich kierownictwem dn. 7 stycznia 1894 roku dał dochodowy koncert w sali na Rynku w celu zebrania funduszy na nowy ołtarz w kościele św. Mikołaja (inicjatywa ks. prob. Franciszka Plusczyka).

STOWARZYSZENIE ŚW. CECYLII ( CACILIENVEREIN )

Zostało ono powołane 23 lutego 1905 r. przez ks. prob. Gustawa Majewskiego dla pielęgnowania i podnoszenia na wyższy poziom muzyki i śpiewu w kościele.

Zaistnienie tego stowarzyszenia ożywiło działalność miejscowych miłośników śpiewu. Od 1918 r. połączono funkcję organisty i kierownika chóru. Byli nimi:

– Kutz – w I kwartale 1919 r.

– Feliks Małecki – od II kwartału 1919 r. do września 1920 r.

– Maksymilian Glumb – od września 1920 r. do sierpnia 1924 r.

– kapral Piotr Żak – od sierpnia 1924 r. do 1925 r.

Piotr Żak

Po roku 1922 Cacilienverein stał się chórem mniejszości narodowej niemieckiej. Na początku lat 30-tych kierownikiem chóru był nauczyciel szkoły mniejszościowej niemieckiej Wilhelm Nitschke.

Po wybuchu II wojny światowej chór kościelny został rozwiązany. Przetrwał 35 lat.

DZIAŁALNOŚĆ CHÓRU W LATACH 1926 – 1939

Chór parafialny pod wezwaniem św. Cecylii został założony w 1926 roku przez ówczesnego ks. wikarego Roberta Gajdę, kompozytora utworów kościelnych. Współzałożycielem chóru był ks. proboszcz Józef Dwucet.

Ks. Robert Gajda

Urodził się 28 maja 1890 r. w Lipinach. Gimnazjum ukończył w Nysie. Studiował teologię w  St. Gabriel we Wiedniu (1910 r.) oraz w Pradze, gdzie uczęszczał również na wykłady z muzykologii. Po święceniach kapłańskich od 1914 r. pracował w parafii As koło Pragi, po I wojnie światowej – w kilku parafiach w Sudetach, m. in. W Międzylesiu. W 1924 r. został inkardynowany do diecezji śląskiej. Był wikarym w Lublińcu i Chorzowie, a także katechetą w Gimnazjum im. M. Kopernika w Katowicach. W latach 1931-1946 pracował jako proboszcz w parafii p. w. NMP w Wełnowcu, potem w parafii p. w. św. Mikołaja (dziś św. Antoniego ) w Borowej Wsi, gdzie przebywał aż do  1952 r. Był autorem 39 dzieł muzycznych, w tym 4 mszy, z najbardziej znaną „Królową Pokoju”. Ogólnopolską sławę zyskał dzięki oratorium o św. Janie Chrzcicielu. Napisał podręcznik do dziejów muzyki organowej, opracował dwutomowy chorał. Był także autorem muzyki do wierszy ks. Damrota. Działał w wielu polskich organizacjach muzycznych. W 1925 r. założył Związek Polskich Chórów Kościelnych Diecezji Śląskiej, a od 1934 r. został jego prezesem. Przewodniczył Diecezjalnej Komisji do Spraw Muzyki Kościelnej. Prowadził zajęcia z muzyki organowej w szkole organistowskiej p. w. św. Grzegorza w Katowicach. W okresie okupacji, wraz z ks. J. Schubertem, wystosował petycję do władz w sprawie uwolnienia z obozu koncentracyjnego ks. Emila Szramka. Aresztowany w marcu 1945 r. przez wojska radzieckie pod fałszywym zarzutem uruchomienia własnej radiostacji do 1946 r. przesiedział najpierw w więzieniu w Wełnowcu, następnie – w szpitalu więziennym. Po długoletniej chorobie (paraliż) zmarł 20 kwietnia 1952 r. pochowany w Borowej Wsi. Odznaczony Orderem „Pro Pontyficae et Ecclesiae”.

Ks. prob. Józef Dwucet

Urodził się 27 marca 1879 r. w Łanach koło Koźla. Absolwent gimnazjum w Głubczycach oraz Wydziału Teologii Uniwersytetu we Wrocławiu. Po święceniach kapłańskich, które przyjął w 1905 r., został wikarym w Goduli. Od tego momentu włączył się w wir pracy narodowej. Założył Stowarzyszenie Młodzieży Polskiej, Polską Kongregację Mariańską, bibliotekę polską. Był prezesem Towarzystwa Polskich Robotników. Za działalność tę został zesłany na „piaski brandenburskie” do Berlina, gdzie opiekował się polską emigracją zarobkową. Później ustanowiono go wikarym w Bobrownikach Śląskich. Założyciel polskich organizacji i bractw zrzeszających robotników. Proboszcz w Rozmierce, powołał tam do życia kółko teatralne, Towarzystwo Oświatowe św. Jacka, opiekował się także miejscowym gniazdem TG „Sokół”, dyrygował i prezesował chórowi, był członkiem miejscowego koła PCK. W okresie plebiscytu wszedł w skład Komitetu Plebiscytowego na powiat wielkostrzelecki. Przyczynił się do polskiego zwycięstwa w plebiscycie na terenie administrowanej przez siebie parafii. Był organizatorem uroczystego nabożeństwa 3 maja 1921 r. W pomieszczeniach jego plebanii w czasie III powstania śląskiego stacjonowały sztaby baonów mikulczyckiego i toszeckiego. Po zakończeniu powstania, wskutek napaści bojówek, ks. Dwucet zmuszony był uchodzić do Lublińca. Został tam proboszczem, a także prezesem Towarzystwa Czytelni Ludowych, Rady Nadzorczej Kółka Rolniczego, założycielem Towarzystwa Uniwersytetu Ludowego, polskiego chóru kościelnego. Związał się z ruchem charytatywnym, zakładał kuchnie dla ubogich, żłobki, przedszkola. Był również członkiem miejscowego gniazda „Sokoła”, a także prezesem honorowym koła Związku Powstańców Śląskich, członkiem zarządu Towarzystwa Przyjaciół Oddziałów Młodzieży Powstańczej, Towarzystwa Przyjaciół Harcerstwa, Ligi Morskiej i Kolonialnej, Ligi Obrony Przeciwlotniczej i Przeciwgazowej oraz Klubu Sportowego „Sparta”. Zmarł 28 lipca 1948 r. w Lublińcu, gdzie jest pochowany.

W tym okresie ( 1926 – 1939) działalność chóru przedstawia się następująco:

• powitania ks. biskupów przez odśpiewanie powitalnej kantaty z towarzyszeniem orkiestry,
• udział w sztukach teatralnych,
• udział w I Zjeździe Śpiewaczym w Lublińcu 14 maja 1931 r.
• występy gościnne w parku,
• występ wspólnie z chórem męskim „Echo” i chórem mieszanym im. Józefa Lompy w dniu 8 listopada 1936 r. podczas obchodów 600-lecia kościoła parafialnego, wykonano utwór „Ecce Sacerdos Magnus” kompozycji ks. Roberta Gajdy, „Mszę” Stanisława Moniuszki oraz „Gaude Mater Polonia” Gorczyckiego,
• śpiew podczas mszy św. z okazji św. Cecylii 22 listopada 1936, 21 listopada 1937, 27 listopada 1938 r.,
• koncert połączonych chórów z orkiestrą wojskową, z bogatym programem utworów różnych kompozytorów dn. 14 marca 1937 r.,
• udział w koncercie muzyki religijnej oddzielnie oraz wspólnie z chórami lublinieckimi, gdzie wykonano „Pieśń poranną” Moniuszki oraz „Ojczyznę” Nowowiejskiego z towarzyszeniem orkiestry-3 i 10 kwietnia 1938 r.,
• odśpiewanie mszy piotrowińskiej przy akompaniamencie orkiestry podczas uroczystości Chrystusa Króla 30 października 1938 r.,
• uświetnianie uroczystości świąt kościelnych i państwowych.

Zarząd chóru w latach 1926 – 1938:

• Helena Ratka – pierwszy prezes przed wojną,
• Leon Karolewski – prezes (1925 – 1926)

1935 rok:

• Teodor Knabel – prezes,
• pani Jonik – sekretarz,
• Wojciech Berbesz – skarbnik,

1938 rok:

• Józef  Nowak – prezes,
• Wojciech Jurczyk – sekretarz,
• Wojciech Berbesz – skarbnik.

Dyrygenci chóru w latach 1926 – 1944:

•  Ks. Robert Gajda – założyciel chóru,
• Leon Karolewski – 1925-1926
• Józef Rzeźniczek – od 1926 do 31 sierpnia 1930

Leon Karolewski

Józef Rzeźniczek

• Józef Nowak – od 1 października 1930 do 18 lipca 1942
• Franciszek Gwoździk – od 1942 do 1 października 1943
• Paweł  Jerominek – 1944-1955 i 1960-1962 (funkcję organisty pełnił do 1966)

Członkowie chóru do 1939 roku (częściowo):

• Bartos Magdalena (Lesik)
• Berbesz Wojciech
• Bula Gertruda
• Ciba Paweł
• Delakowicz  Paweł
• Drozdowska Kazimiera (Wieczorek)
• Drysz Amalia (Delakowicz)
• Dziwior Aniela (Holik)
• Gambka Agnieszka (Serafin)
• Holik Edward
• Holik N.
• Jasnos N.
• Jonik Elżbieta
• Jonik Edward
• Jonik Franciszek
• Jonik Julia (Kopyciok)
• Jonik Marta
• Jurczyk Agnieszka
• Jurczyk Agnieszka (Gonera)
• Jurczyk Maria
• Jurczyk Weronika
• Jurczyk Wojciech
• Karolewski Leon
• Knabel Teodor
• Koza Elżbieta (Gabryś)
• Kulik Agnieszka (Haberla)
• Kurek Maria (Strzelczyk)
• Lesik Józef
• Malcherek Joanna (Jon)
• Malcherek Otylia
• Mańka Gertruda (Kupka)
• Mendrela Bernard
• Mikuda Emilia
• Mizera Stefan
• Morawiec Agnieszka (Węgierek, Kowol)
• Morawiec Maria
• Morawiec Paweł
• Okwieka Gertruda
• Ratka Helena
• Słota Aniela
• Słota Luiza (Kopyciok)
• Strzelczyk Tomasz
• Szyputa Elżbieta
• Wesoły Maria
• Więcek Roman
• Wiora Emma
• Wiora Gertruda (Hofman)
• Zagierski Walerian
• Ziegler Paweł
• Zowada Anna
• Zowada Anna (Jendrasik)